قابل توجّه اين كه از منابع معتبر حديث استفاده مى شود كه پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) اين سخن را تنها در داستان جنگ «تبوك» نفرمود، بلكه در هفت مورد مختلف بازگو نمود كه دليل بر عموميّت مفهوم آن است.

1- در «يوم المواخات اوّل مكّه» يعنى روزى كه پيمان برادرى در مكّه ميان يارانش بست، على(عليه السلام) را در اين پيمان، براى خودش انتخاب نمود، و همين جمله را تكرار فرمود.

در «يوم المواخات دوم» كه همين پيمان برادرى ميان مهاجران و انصار تكرار شدن اين جريان تكرار گرديد و پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) حديث منزلت را بار ديگر بيان فرمود.

در آن روز كه پيامبر دستور داد درهاى خانه هايى كه به مسجد بزرگ رسول خدا باز مى شد بسته شود، و تنها در خانه على(عليه السلام) را باز گذارد، همين جمله را تكرار فرمود.

همچنين در غزوه «تبوك» و سه مورد ديگر كه مدارك آن تمام در كتب اهل سنّت آمده است، بنابراين نه از نظر سند جايى براى ترديد در حديث منزلت باقى مى ماند و نه از نظر عموميّت مفهوم آن.

محتواى حديث منزلت

اگر با بى نظرى حديث فوق را بررسى كنيم و از پيش داورى ها خود را بركنار داريم از اين حديث مى توان استفاده كرد كه تمام مناصبى را كه هارون نسبت به موسى در ميان بنى اسرائيل داشت، جز نبوّت، على(عليه السلام)دارا بوده است، چرا كه هيچ گونه قيد و شرط ديگرى در حديث وجود ندارد.

بنابراين چنين نتيجه مى گيريم:

1- على(عليه السلام) افضل امت بعد از پيامبر(صلى الله عليه وآله) بود (چون هارون داراى چنين مقامى بود).

2- على(عليه السلام) وزير پيامبر(صلى الله عليه وآله) و معاون خاصّ او، و شريك در برنامه رهبريش بود، زيرا قرآن همه اين مناصب را براى هارون اثبات كرده است(3).

3- على(عليه السلام) جانشين و خليفه پيامبر(صلى الله عليه وآله) بود و با وجود او شخص ديگرى نمى توانست عهده دار اين مقام شود همان گونه كه هارون چنين مقامى را نسبت به موسى داشت.

* * *

 حديث يوم الدار:

بر اساس آنچه در تواريخ اسلامى آمده پيامبر(صلى الله عليه وآله) در سال سوّم بعثت مأمور شد كه دعوت مخفيانه خود را در مورد اسلام آشكار سازد، چنان كه در سوره حجر، آيه 94 آمده است: و انذر عشيرتك الاقربين; «بستگان نزديك خود را انذار كن».

پيامبر(صلى الله عليه وآله) بستگان نزديكش را به خانه عمويش ابوطالب دعوت كرد، بعد از صرف غذا چنين فرمود: «اى فرزندان عبدالمطلب! به خدا سوگند، هيچ كس را در عرب نمى شناسم كه براى قومش چيزى بهتر از آنچه من آورده ام آورده باشد، من خير دنيا و آخرت را براى شما آورده ام، و خداوند به من دستور داده است شما را به اين آيين دعوت كنم، كدام يك از شما مرا يارى خواهيد كرد تا برادر من و وصىّ و جانشين من باشيد؟».

هيچ كس تمايلى به اين امر نشان نداد، جز على(عليه السلام) كه از همه كوچك تر بود برخاست و عرض كرد: «اى رسول خدا! من در اين راه يار و ياور توأم»، پيامبر(صلى الله عليه وآله) دست برگردن على(عليه السلام) نهاد و فرمود: «ان هذا اخى و وصيى و خليفتى فيكم، فاسمعوا له و اطيعوه; اين برادر و وصى و جانشين من در ميان شماست، سخن او را بشنويد و فرمانش را اطاعت كنيد.» ولى آن قوم گمراه نه تنها پذيرا نشدند، بلكه به سخريه نيز پرداختند.

حديث بالا كه به حديث «يوم الدار» (روز دعوت در خانه) معروف است به قدر كافى گوياست، و از نظر سند بسيارى از دانشمندان اهل سنّت همچون ابن ابى جرير، ابن ابى حاتم، ابن مردويه، ابونعيم، بيهقى، ثعلبى، طبرى، ابن اثير، ابوالفداء، و گروه ديگر آن را نقل كرده اند.(4)

هرگاه حديث فوق را نيز با بى نظرى بررسى كنيم حقايق مربوط به ولايت و خلافت على(عليه السلام)براى ما روشن تر مى شود چرا كه صراحت در مسئله خلافت و ولايت دارد.

* * *

1. صحيح بخارى، جزء 6، ص 3 و صحيح مسلم، ج 1، ص 44 و ج 4، ص 187.

2. تاريخ بغداد، ج 7، ص 452.

3. (سوره طه، آيات 29 تا 32).

4. براى آگاهى بيشتر به كتاب المراجعات، ص 130 به بعد و كتاب احقاق الحق، ج 4، ص 62 به بعد مراجعه شود.

*****************

فكر كنيد و پاسخ دهيد

1- حديث منزلت چيست؟ و در چند مورد صادر شده است؟

2- محتواى حديث منزلت چه مقاماتى را براى على(عليه السلام) ثابت مى كند؟

3- هارون، طبق نصوص قرآنى، چه موقعيّتى نسبت به موسى داشت؟

4- حديث منزلت را كدام دانشمندان نقل كرده اند؟

5- حديث يوم الدار و محتوى و سند و نتيجه آن را بازگو كنيد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: